นิทานพื้นบ้าน เรื่อง ควายตัวผู้มีลูก
กล่าวถึงควายตัวผู้ตัวหนึ่ง มีเจ้าของเป็นเศรษฐีและควายตัวเมียตัวหนึ่ง มีเจ้าของเป็นแม่หม้ายซึ่ง ควายสองตัวนี้ผสมพันธุ์กันจนมีลูกออกมาตัวหนึ่ง แล้วเศรษฐีก็ไปแย่งชิงลูกควายมาโดยบอกว่าเป็นควายของตน ส่วนแม่หม้ายพอรู้ว่าเศรษฐีมาเอาลูกควายไปแล้ว ด้วยความตกใจจึงรีบไปทวงคืน แต่เศรษฐีไม่ยอมให้ พร้อมกับบอกให้แม่หม้ายไปหาทนายมาสู้ความกัน
ในที่สุดแม่หม้ายก็จัดข้าวของลงย่ามออกเดินทางจากบ้านไปหาทนายมาสู้ความกับ เศรษฐี จนมาพบกระต่ายตัวหนึ่งระหว่างทาง กระต่ายจึงร้องถามว่า
“ป้าจะรีบไปไหนจ้ะ”
“จะไปหาทนายมาสู้ความ” แม่หม้ายตอบ
ด้วยความอยากรู้กระต่ายจึงถามต่อไปว่า “แล้วมีเรื่องอะไรกันล่ะป้า”
“เรื่องควายตัวเมียของข้านั่นแหละ ควายตัวผู้ของท่านเศรษฐีมาผสมกับควายตัวเมียของข้าจนมีลูกออกมาตัวหนึ่งแล้ว ท่านเศรษฐีก็มาแย่งชิงเอาไป ข้าไปขอคืนก็ไม่ยอมให้ กลับท้าให้ไปหาทนายมาสู้กัน” แม่หม้ายตอบด้วยเสียงละห้อย
ครั้นกระต่ายรู้เรื่องทั้งหมดก็บอกกับแม่หม้ายว่า “เรื่องแค่นี้เองป้า แล้วท่านเศรษฐีนัดป้าไว้เมื่อไหร่ล่ะ”
“เขานัดไว้ว่าอีก 7 วัน ให้ไปสู้ความกัน” แม่หม้ายบอก
“เอาเถอะป้า เมื่อครบ 7 วันแล้ว ข้าจะไปเป็นทนายให้” กระต่ายน้อยบอก
แม่หม้ายดีใจยิ่งนักที่กระต่ายน้อยอาสาเป็นทนายให้ จึงรีบเดินทางกลับบ้าน แล้วบอกกับท่านเศรษฐีว่าอีก 7 วัน กระต่ายน้อยจะไปหา เพื่อเป็นทนายสู้ความกัน
เมื่อครบกำหนด 7 วัน เจ้ากระต่ายน้อยก็ไม่ไปตามนัด ทำให้เศรษฐีโกรธเคืองเป็นอย่างมาก จนอยู่ต่อมาอีก 7 วัน กระต่ายตัวนั้นถึงได้มาพบท่านเศรษฐีที่บ้าน
“ไอ้กระต่าย นัดไว้ 7 วัน ทำไมถึงไม่มาตามนัดล่ะ” เศรษฐีต่อว่าต่อขาน
“ข้าออกมาจากบ้านก็มาพบไฟไหม้ทราย ซ้ำร้ายพอมาถึงวันนี้ก็มาพบช้างพลายออกลูกอีก” กระต่ายบอก
ท่านเศรษฐีก็ว่า “ไอ้กระต่าย ใครบอกแกว่า ช้างพลายออกลูกได้ ช้างตัวผู้มันจะออกลูกได้ยังไงล่ะ”
กระต่ายได้ทีจึงย้อนถามท่านเศรษฐีว่า “แล้วควายตัวผู้ของท่านเศรษฐีล่ะ ออกลูกมาได้อย่างไร”
ฝ่ายเศรษฐีเจ้าเล่ห์ได้ยินคำถามจากเจ้ากระต่ายน้อยก็นิ่งเงียบ ไม่สามารถหาเหตุผลมาอธิบายได้ ในที่สุดเศรษฐีก็เป็นฝ่ายพ่ายแพ้ทนายกระต่ายน้อย ส่วนป้าแม่หม้ายก็ได้ลูกควายตัวน้อยกลับมาอย่างถูกต้อง
