ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tectona grandis L.f.
ชื่อสามัญ : Teak
วงศ์ : LABIATAE
ชื่ออื่น : เคาะเยียโอ (ละว้า-เชียงใหม่) ปายี้ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) ปีฮือ เป้อยี (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) เส่บายี้ (กะเหรี่ยง-กำแพงเพชร)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : : ไม้ผลัดใบสูงตั้งแต่ 20 เมตรขึ้นไป ลำต้นเปลาตรง โคนเป็นพูพอนต่ำ ๆ เรือนยอดเป็นพุ่มทรงกลมค่อนข้างทึบ เปลือกสีเทา เรียบหรือแตกเป็นร่องตื้นตามความยาวลำต้น เปลือกในสีเขียวอ่อน ใบ เดี่ยว เรียบตรงข้าม ปลายแหลม โคนมน ยาว 25-40 เซนติเมตร กว้าง 20-30 เซนติเมตร ใบต้นอ่อนจะใหญ่กว่านี้มาก ด้านล่างสีเขียวเข้ม ด้านบนสีอ่อนกว่า ผิวใบมีขนสากมือ มีต่อมเล็ก ๆ สีแดง ขยี้ใบจะมีสีแดงเหมือนเลือด ดอก ขนาดเล็ก สีขาวนวล ออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง ผล แห้งค่อนข้างกลม เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร เปลือกแข็ง เมล็ด มี 1-3 เมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ใบ เนื้อไม้ เปลือก ดอก
สรรพคุณ :
ใบ
– รสเผ็ดเล็กน้อย
– รับประทานเป็นยาลดน้ำตาลในเลือด
– บำรุงโลหิต รักษาประจำเดือนไม่ปกติ แก้พิษโลหิต
– ขับลม ขับปัสสาวะ แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
– ทำยาอม แก้เจ็บคอ
เนื้อไม้
– รสเผ็ดเล็กน้อย
– รับประทานเป็นยา ขับลม ขับปัสสาวะ ได้ดีมาก ใช้แก้บวม
– บำรุงโลหิต แก้ลมในกระดูก แก้อ่อนเพลีย
– แก้ไข้ คุมธาตุ
– ขับพยาธิ รักษาโรคผิวหนัง
เปลือก – ฝาดสมาน
ดอก – ขับปัสสาวะ
วิธีและปริมาณที่ใช้
ใช้ใบ – ต้มกับน้ำ รับประทานเป็นยาลดน้ำตาลในเลือด
สรรพคุณของสัก
- ใบนำมาต้มกับน้ำรับประทานเป็นยาลดระดับน้ำตาลในเลือด (ใบ)
- เนื้อไม้และใบมีรสเผ็ดเล็กน้อย สรรพคุณเป็นยาบำรุงโลหิต (เนื้อไม้,ใบ)
- ใบมีรสเผ็ดเล็กน้อย มีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษโลหิต (ใบ)
- ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย (เนื้อไม้)
- เปลือกไม้มีสรรพคุณแก้อาการปวดศีรษะ (เปลือกไม้)
- เมล็ดใช้เป็นยารักษาโรคตา (เมล็ด)
- ใบใช้ทำเป็นยาอมแก้เจ็บคอ (ใบ)
- ช่วยแก้ไข้ คุมธาตุในร่างกาย (เนื้อไม้)
- เนื้อไม้ใช้รับประทานเป็นยาขับลมได้ดีมาก ส่วนใบก็มีสรรพคุณเป็นยาขับลมเช่นกัน (เนื้อไม้,ใบ)
- เนื้อไม้มีสรรพคุณเป็นยาขับพยาธิ (เนื้อไม้)
- เนื้อไม้ ใบ และดอกมีสรรพคุณเป็นยาขับปัสสาวะ (เนื้อไม้,ใบ,ดอก)
- ใบใช้เป็นยาแก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ (ใบ)
- ช่วยรักษาประจำเดือนไม่ปกติ (ใบ)
- ช่วยรักษาโรคผิวหนัง (เนื้อไม้)
- เปลือกมีสรรพคุณเป็นยาฝาดสมาน (เปลือก)
- เปลือกไม้มีสรรพคุช่วยบรรเทาอาการบวม (เปลือกไม้) ส่วนเนื้อไม้มีสรรพคุณเป็นยาแก้บวม (เนื้อไม้)
- ช่วยแก้ลมในกระดูก (เนื้อไม้)
