ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barringtonia acutangula (L.) Garetn.
ชื่อสามัญ : Indian oak
วงศ์ : Barringtoniaceae
ชื่ออื่น : กระโดนทุ่ง กระโดนน้ำ(หนองคาย), จิกนา(ภาคใต้), ตอง(ภาคเหนือ), มุ่ยลาย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดเล็ก ลำต้น เป็นปุ่มปมและเป็นพู ผลัดใบ ชอบขึ้นริมน้ำ ใบ เดี่ยว ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ผิวใบมัน ใบออกสลับถี่ตามปลายยอด รูปใบยาวเหมือนรูปใบหอก หรือรูปไข่กลับ ใบยาว 30 เซนติเมตร ขอบใบจักถี่ ก้นใบสีแดง สั้นมาก ดอก ช่อ สีแดงห้อยลง บานจากโคนลงไปทางปลาย ช่อดอกยาว 30-40 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 4 กลีบ และจะคงติดอยู่จนเป็นผล เกสรตัวผู้มีจำนวนมาก มีสีชมพูถึงสีแดง ผล ยาวรีเป็นเหลี่ยม มีสันตามยาวของผล 4 สัน ผลมีกลีบเลี้ยงติดอยู่
ส่วนที่ใช้ : ราก น้ำจากใบ เปลือก ผล
สรรพคุณ :
ราก – ยาระบายอ่อน ๆ และใช้แทนควินินได้
น้ำจากใบ – แก้ท้องเสีย
เปลือก – ทาแก้แมลงกัดต่อย พอกแผล
ผล – แก้ไอ ขับเสมหะ
– แก้หวัด หืด
สรรพคุณของจิกสวน
- ช่วยแก้ตาเจ็บ เยื่อตาอักเสบ (เมล็ด)
- เมล็ดใช้ผสมกับน้ำนม มีสรรพคุณช่วยแก้โรคดีซ่านและโรคเกี่ยวกับน้ำดี (เมล็ด)
- ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ (ต้น)
- แก้ชัก (ใบ)
- รากมีฤทธิ์เป็นยาเย็น นำมาทเป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย (ราก)
- ใบใช้ตำพอก ช่วยแก้ไข้ทรพิษ หรือจะใช้ใบตำรวมกับรากและเปลือกก็มีสรรพคุณเช่นเดียวกัน (ใบ)
- เมล็ดใช้เป็นยาแก้ไข้ตัวร้อน (เมล็ด)
- ผลนำมาตำเอาแต่น้ำใช้รับประทานช่วยแก้อาการไอ (ผล) ส่วนเมล็ดก็มีสรรพคุณช่วยแก้อาการไอเช่นกัน (เมล็ด)
- ผลนำมาตำเอาแต่น้ำใช้รับประทานช่วยแก้หืด (ผล)
- ช่วยแก้เสมหะพิการ (ต้น)
- ช่วยแก้อาการเจ็บคอ โดยนำผลมาตำเอาแต่น้ำรับประทาน (ผล)
- เมล็ดมีสรรพคุณช่วยแก้อาเจียน (เมล็ด)
- ช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน (ต้น)
- ช่วยแก้อาการท้องเสีย โดยนำผลมาตำเอาแต่น้ำรับประทาน(ผล)
- ช่วยแก้อาการจุกเสียด แน่น ปวดท้อง (เมล็ด)
- ช่วยแก้อุจจาระพิการ (ใบ)
- ใบและผลใช้ต้มดื่ม ช่วยแก้อาการท้องร่วง (ใบ,ผล)
- ช่วยแก้บิดมูกเลือด (ใบ)
- รากใช้เป็นยาระบาย (ราก)
- เมล็ดหรือเปลือกใช้เป็นยาขับพยาธิ (เมล็ด,เปลือก)
- เนื้อไม้มีสรรพคุณช่วยขับระดูขาวของสตรี (เนื้อไม้)
- ใบมีรสฝาดใช้เป็นยาสมานบาดแผล (ใบ)
- ใบใช้ตำพอกแก้อาการคัน หรือจะใช้ใบตำรวมกับรากและเปลือกก็มีสรรพคุณเช่นเดียวกัน (ใบ,ราก,เปลือก)
- ผลใช้ตำพอกแก้ผิวหนังพุพอง และใช้พอกแก้เจ็บคอ (ผล)
- เปลือกใช้เป็นยาแก้โรคปวดข้อ (เปลือก)
