หนองบัวลำภู มีพื้นที่ทั้งสิ้น 3,859.086 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่บนที่ราบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย อยู่ในเขตที่ราบลุ่มเชิงเขาภูพานคำ ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นที่ราบสูงสลับกับแนวเขาด้านทิศตะวันออก มีภูเขาและป่าติดต่อกันตั้งแต่อำเภอสุวรรณคูหา ทอดยาวไปตามอำเภอเมืองหนองบัวลำภู จนถึงแนวเทือกเขาภูพานในเขตอำเภอโนนสังทางด้านจังหวัดขอนแก่น พื้นที่ในบริเวณดังกล่าวจึงเป็นที่ราบสูง และค่อยๆ ลาดเอียงไปทางอำเภอนากลาง อำเภอศรีบุญเรือง ซึ่งเป็นที่ราบลุ่มเหมาะกับการทำนาโดยทั่วไป เดิมเคยเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุดรธานี อยู่ห่างจากจังหวัดอุดรธานีประมาณ 46 กิโลเมตร (มีระยะทางห่างจากกรุงเทพฯ โดยเส้นทางรถยนต์ประมาณ 568 กิโลเมตร) ในอดีตหนองบัวลำภูเป็นเมืองโบราณที่ก่อตั้งมาแล้วไม่น้อยกว่า 900 ปี เดิมเป็นดินแดนที่ขึ้นต่อกรุงศรีสัตตนาคนหุต มีชื่อว่า “เมืองหนองบัวลุ่มภู นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน” เนื่องจากรัฐบาลมีนโยบายในการกระจายอำนาจมายังส่วนภูมิภาค เพื่อประโยชน์ในด้านการปกครอง การให้บริการของรัฐ การอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน การส่งเสริมให้ท้องที่เจริญยิ่งขึ้น ตลอดจนเพื่อความมั่นคงของชาติ ประกอบกับจังหวัดอุดรธานี มีอาณาเขตกว้างขวาง และมีพลเมืองมาก จึงเห็นสมควรแยกอำเภอต่างๆ บางอำเภอ ตั้งขึ้นเป็นจังหวัด โดยได้รับการสถาปนาให้เป็น “จังหวัดหนองบัวลำภู” อย่างเป็นทางการตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 เป็นต้นไป
หน่วยการปกครอง
การปกครองแบ่งออกเป็น 5 อำเภอ คือ อำเภอเมืองหนองบัวลำภู อำเภอโนนสัง อำเภอศรีบุญเรือง อำเภอนากลาง และอำเภอสุวรรณคูหา
คำขวัญประจำจังหวัด
ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อุทยานแห่งชาติภูเก้า ภูพานคำ แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถ้ำเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน
ตราประจำจังหวัด
รูปพระนเรศวรมหาราชประทับยืนอยู่หน้าศาล พระหัตถ์ซ้ายทรงพระแสงดาบตั้งอยู่ริมฝั่งหนองบัว ภาพภูเขาเป็นจังหวัดที่เดต็มไปด้วยภูเขา เป็นธรรมชาติที่สวยงาม ผืนผ้าเป็นจ.ที่มีหัตถกรรมทอผ้าพื้นเมืองเป็นหลัก ส่วนชายที่ผูกเป็นปมหมายถึงความสามัคคีของชาวจังหวัดหนองบัวลำภู
ต้นไม้ประจำจังหวัด
พะยูง
ดอกไม้ประจำจังหวัด
สถานที่สำคัญ
แหล่งท่องเที่ยว
อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ วัดถ้ำกลองเพล ถ้ำสุวรรณคูหา ภูผายา โนนวัดป่า น้ำตกเฒ่าโต้ ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พิพิธภัณฑ์หอยหินโบราณ 150 ล้านปี
